Thuế & Bảo hiểm khi làm việc ở Nhật

Khi làm việc tại Nhật Bản, bên cạnh các vấn đề về hợp đồng, lương thưởng và điều kiện làm việc, người lao động còn phải quan tâm đến thuế ở Nhật Bản và các loại bảo hiểm lao động Nhật. Đây là những quyền lợi, nghĩa vụ quan trọng không chỉ giúp bảo vệ bản thân người lao động mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập thực tế khi sinh sống tại đất nước mặt trời mọc.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về thuế Nhật Bản, các khoản bảo hiểm tại Nhật, quy trình hoàn thuế Nhật Bản, cũng như quyền lợi bảo hiểm dành cho lao động xuất khẩu (XKLĐ) Việt Nam. Qua đó, bạn sẽ có cái nhìn tổng quan và biết cách tối ưu quyền lợi của mình trong thời gian làm việc tại Nhật.

Tổng quan về thuế ở Nhật Bản

1. Thuế ở Nhật Bản là gì?

Thuế là khoản tiền bắt buộc mà người lao động phải nộp cho chính phủ để duy trì các hoạt động xã hội, phúc lợi và an sinh. Khi làm việc tại Nhật, dù là lao động nước ngoài hay người Nhật, bạn đều phải nộp các loại thuế cơ bản sau:

• Thuế thu nhập cá nhân (所得税 - Shotokuzei)

• Thuế cư trú (住民税 - Juminzei)

• Các loại thuế khác (tùy theo ngành nghề và thu nhập)

2. Thuế thu nhập cá nhân (所得税)

• Được tính dựa trên tổng thu nhập một năm.

• Khấu trừ hàng tháng trực tiếp vào lương (qua công ty hoặc nghiệp đoàn).

• Mức thuế thu nhập cá nhân ở Nhật Bản dao động từ 5% đến 45% tùy mức thu nhập.

Công thức tính cơ bản:
Thu nhập chịu thuế = Tổng thu nhập - Các khoản giảm trừ
Thuế phải nộp = Thu nhập chịu thuế x mức thuế suất quy định

3. Thuế cư trú (住民税)

• Là khoản thuế dùng để duy trì phúc lợi, dịch vụ công ở địa phương bạn đang sinh sống.

• Được thu bởi chính quyền tỉnh và thành phố.

• Mức thuế cư trú dao động từ 8% đến 10% thu nhập năm trước.

Lưu ý:
Năm đầu tiên làm việc ở Nhật, bạn chưa phải đóng thuế cư trú. Từ năm thứ 2 trở đi, thuế cư trú sẽ được tính dựa trên tổng thu nhập của bạn ở năm trước đó.

Các khoản bảo hiểm lao động Nhật Bản

1. Tổng quan về bảo hiểm lao động tại Nhật

Bảo hiểm lao động Nhật là hệ thống các loại bảo hiểm bắt buộc nhằm đảm bảo quyền lợi và an sinh cho người lao động khi gặp các rủi ro trong công việc và cuộc sống. Khi làm việc tại Nhật, người lao động thường được tham gia các loại bảo hiểm sau:

• Bảo hiểm xã hội (Shakai Hoken - 社会保険)

• Bảo hiểm y tế (Kenko Hoken - 健康保険)

• Bảo hiểm thất nghiệp (Koyo Hoken - 雇用保険)

• Bảo hiểm lao động (Rōdōsha Saigai Hoken - 労災保険)

​​​​​​​

2. Chi tiết các khoản bảo hiểm tại Nhật

a. Bảo hiểm xã hội (Shakai Hoken)

Đây là loại bảo hiểm bắt buộc cho người lao động chính thức, bao gồm 5 chế độ:

• Hưu trí

• Y tế

• Tai nạn lao động

• Thất nghiệp

• Chăm sóc dài hạn

Tỷ lệ đóng bảo hiểm xã hội dao động từ 14% – 18% tổng lương, trong đó công ty sẽ hỗ trợ một phần, người lao động đóng phần còn lại.

b. Bảo hiểm y tế (Kenko Hoken)

Dành cho người lao động đóng bảo hiểm xã hội hoặc người có thu nhập ổn định tại Nhật.

• Được hỗ trợ 70% chi phí khám chữa bệnh (người lao động chỉ cần trả 30%).

• Hỗ trợ chi phí sinh nở, khám thai, điều trị tai nạn, ốm đau,…

• Được phát thẻ bảo hiểm y tế để sử dụng khi đến bệnh viện.

c. Bảo hiểm thất nghiệp (Koyo Hoken)

Giúp người lao động có nguồn tài chính tạm thời khi mất việc ngoài ý muốn.

• Được hưởng trợ cấp thất nghiệp khi đáp ứng đủ điều kiện (thời gian đóng bảo hiểm, lý do mất việc,…).

• Được hỗ trợ học nghề, tìm kiếm việc làm mới.

d. Bảo hiểm tai nạn lao động (Rōdōsha Saigai Hoken)

• Chi trả toàn bộ viện phí, điều trị nếu người lao động bị tai nạn trong quá trình làm việc.

• Trợ cấp khi bị thương tật, hoặc tử vong do tai nạn lao động.

Quyền lợi bảo hiểm XKLĐ tại Nhật

1. Ai được tham gia bảo hiểm?

• Tất cả người lao động làm việc hợp pháp tại Nhật (bao gồm thực tập sinh, kỹ sư, Tokutei…)

• Các chế độ bảo hiểm bắt buộc được khấu trừ vào lương hàng tháng.

2. Quyền lợi khi tham gia bảo hiểm

• Được khám chữa bệnh với chi phí thấp.

• Được nhận trợ cấp khi bị tai nạn, mất việc hoặc nghỉ hưu.

• Được hoàn tiền bảo hiểm hưu trí khi về nước (rút lương hưu một lần).

• Gia đình được hỗ trợ nếu người lao động gặp rủi ro nghiêm trọng.

Hoàn thuế Nhật Bản và cách nhận lại tiền bảo hiểm

1. Hoàn thuế Nhật Bản là gì?

Hoàn thuế Nhật Bản là quyền lợi hợp pháp dành cho người lao động nước ngoài khi kết thúc hợp đồng làm việc và về nước, chưa đủ điều kiện lưu trú lâu dài. Người lao động có thể nhận lại một phần thuế đã đóng trong thời gian làm việc, thường là thuế thu nhập và bảo hiểm hưu trí.

2. Điều kiện và đối tượng được hoàn thuế

• Người lao động hết hạn hợp đồng và về nước (không còn cư trú tại Nhật).

• Đã đóng đủ các khoản thuế, bảo hiểm theo quy định.

• Chưa từng nhận lương hưu tại Nhật.

3. Thủ tục hoàn thuế tại Nhật Bản

• Chuẩn bị các giấy tờ: hộ chiếu, visa, giấy xác nhận kết thúc hợp đồng, thẻ bảo hiểm, sổ lương hưu (nenkin), thông tin tài khoản ngân hàng.

• Nộp hồ sơ tại cơ quan thuế, phòng bảo hiểm hoặc qua đại lý dịch vụ tại Nhật.

• Thời gian hoàn tiền từ 4 – 8 tháng sau khi nộp đầy đủ hồ sơ.

4. Các khoản được hoàn lại khi rời Nhật

• Hoàn thuế thu nhập cá nhân: Một phần thuế đã đóng nếu thu nhập thực tế dưới mức phải đóng hoặc do chênh lệch giảm trừ.

• Hoàn tiền bảo hiểm hưu trí (Nenkin): Số tiền bảo hiểm hưu trí đã đóng (tối đa 3 năm gần nhất với thực tập sinh, hoặc lâu hơn tùy visa).

Lưu ý:
Người lao động nên hoàn tất thủ tục hoàn thuế và bảo hiểm trước khi rời Nhật để tránh mất quyền lợi.

Một số câu hỏi thường gặp về thuế và bảo hiểm khi làm việc tại Nhật

1. Nếu không đóng bảo hiểm ở Nhật có bị phạt không?

• Có. Đây là nghĩa vụ bắt buộc. Nếu không đóng đủ bảo hiểm, bạn có thể bị phạt tiền, bị giảm quyền lợi, thậm chí bị từ chối gia hạn visa hoặc nhập cảnh trở lại.

2. Tôi có thể tự mua bảo hiểm y tế tại Nhật không?

• Người lao động có thể mua thêm bảo hiểm y tế tư nhân để tăng quyền lợi, nhưng bắt buộc vẫn phải tham gia bảo hiểm y tế quốc dân hoặc bảo hiểm xã hội do công ty đóng.

3. Các loại bảo hiểm bắt buộc cho thực tập sinh Nhật Bản là gì?

• Bao gồm: bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm tai nạn lao động.

4. Mức đóng bảo hiểm và thuế có cao không?

• Mức đóng bảo hiểm và thuế ở Nhật khá cao so với Việt Nam, nhưng quyền lợi cũng rất tốt, đảm bảo an toàn khi làm việc xa nhà.

5. Tôi muốn nhận lại tiền bảo hiểm hưu trí khi về nước phải làm gì?

• Bạn cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, liên hệ phòng bảo hiểm địa phương hoặc nhờ đơn vị phái cử hỗ trợ làm thủ tục hoàn tiền nenkin trước khi về nước.

Lưu ý quan trọng về thuế và bảo hiểm cho lao động Việt Nam tại Nhật

1. Nên lưu lại đầy đủ giấy tờ liên quan đến thuế, bảo hiểm: Sổ bảo hiểm, phiếu lương, giấy tờ xác nhận đóng bảo hiểm, số thuế cá nhân.

2. Luôn kiểm tra lương thực nhận sau khi trừ các khoản thuế, bảo hiểm. Nếu có thắc mắc, liên hệ công ty hoặc nghiệp đoàn giải đáp.

3. Chủ động tìm hiểu về thủ tục hoàn thuế, hoàn bảo hiểm khi chuẩn bị về nước. Có thể nhờ dịch vụ tư vấn hoặc nhờ người quen biết tiếng Nhật hỗ trợ.

4. Không nên lơ là với các khoản thuế, bảo hiểm vì đây là quyền lợi hợp pháp và bảo vệ bạn khi có rủi ro.

Kết luận

Việc tìm hiểu rõ về thuế ở Nhật Bản và các loại bảo hiểm lao động Nhật là cực kỳ quan trọng đối với lao động Việt Nam làm việc tại Nhật. Nắm rõ cách tính thuế, các khoản bảo hiểm tại Nhật, cũng như thủ tục hoàn thuế Nhật Bản sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ quyền lợi, tối ưu hóa thu nhập và an tâm làm việc.

Đừng quên chủ động cập nhật các quy định mới nhất về thuế và bảo hiểm, chuẩn bị đầy đủ giấy tờ và thủ tục cần thiết khi rời Nhật để không bỏ lỡ quyền lợi của mình. Nếu cần tư vấn cụ thể hơn, hãy liên hệ với các trung tâm hỗ trợ XKLĐ uy tín hoặc chuyên gia về thuế, bảo hiểm Nhật Bản.